Đêm Tagore
Bạn là ai, đọc thơ
tôi một trăm năm sau ...?
Vào những năm đầu của thập
kỷ 60 thế kỷ trước ở Miền Bắc Việt
Tình
cờ tôi thấy trong thư viện của một tỉnh lẻ có cuốn sách mà bìa ngoài có cái
tên tác giả rất dài khó đọc Rabindranath Tagore. Mở ra lật lật vài trang bỗng
thấy một câu như sau :
Bạn
là ai, đọc thơ tôi một trăm năm sau ...?
Thế
là tôi mượn đem về nhà ngay tối hôm ấy. Không ngờ “Tuyển tập thơ Tagore” đã
làm tôi thức thâu đêm. Trời Việt Bắc lúc này còn đang lạnh lắm, cái rét có thể
làm bạn ửng đỏ cả mười đầu ngón tay. Vậy mà đã đến 2 giờ đêm rồi, tôi buông
chăn khoác trên vai ra , mở cửa dắt xe ra khỏi nhà rồi đạp một mình trên
đường vắng qua 3 cây số tìm đến nhà một người bạn, gõ cửa. Tiếng bạn ngái ngủ
hỏi :
-
Ai đấy ?
-
Dậy đi. Có món quà quý đang chờ đây ! – Tôi đáp .
Bạn
tôi bung chăn trở dây. thắp ngọn đèn dầu, thấy tay tôi đang cầm một cuốn
sách, chộp lấy và chỉ nhìn qua đã đặt nhẹ xuống bàn và khoa tay gạt đi không
cho tôi nói thêm gì .
-
Khoan khoan. Hãy chờ chút ! bạn khoa khoa tay nói rồi đứng lên với trên
giàn ngắt vài chùm nho tươi đặt vào điã xứ , pha ấm trà nóng và kéo ghế ngồi
bên canh tôi, mời tôi dùng trà, nhấm nho tươi chấm với đường, rồi dõng dạc như
tuyên bố : Với Tagore lừng danh, hôm
nay chúng ta gặp người, phải trong tư thế đàng hoàng lịch sự chứ không thể vội
vàng cẩu thả được, nói rồi nhón tay nhẹ nhàng mở trang thứ nhất Tagore,
ngắm kỹ chân dung một ông già có khuôn mặt quắc thước với những chòm râu dài
bay như sóng cuộn và tôi bắt đầu đọc bài thơ thứ nhất, khe khẽ đủ nghe cho cả
hai người. . .... Vậy là cho đến mặt trời mọc cao vượt lưng thân tre, chúng
tôi mới chia tay để kịp giờ làm việc cho một ngày mới. Ngày ấy đã có một đêm chúng
tôi với Tagore tại một vùng quê Đồng Bẩm, ngoại thành Thái nguyên như thế đó.
Sau
này tôi đã tìm mua được cuốn “Tuyển tập thơ Tagore”, do chính Cao Huy Đỉnh dịch
từ nguyên gốc tiếng Ấn Độ và viết lời giới thiệu. Rất tiếc trong chiến tranh sau
này nó đã bị thất lạc trên đường di chuyển. Để vớt vát phần nào tôi xin ghi
lại trong nhật ký này một bài vừa sưu tầm được có tên là Lời dâng, không rõ
dịch giả là ai. Ngày xưa tác phẩm này được nhà nghiên cứu Cao Huy Đỉnh đặt
tên là “ Bài ca dâng thần” .
Trân
trọng giới thiệu cùng các bạn Blog Ngôi Sao .
KH
LỜI DÂNG
Gitanjali
RABINDRANATH TAGORE
1
Vì vui riêng, người đã làm tôi bất tận. Thân này thuyền nhỏ mong
manh đã bao lần người tát cạn rồi lại đổ đầy cuộc sống mát tươi mãi mãi.
Xác này cây sậy khẳng khiu, người đã mang qua núi, qua đồi, qua
bao thung lũng, và phả vào trong giai điệu mới mẻ đời đời.
Khi tay người bất tử âu yếm vuốt ve, tim tôi ngập tràn vui sướng,
thốt nên lời không sao tả xiết.
Tặng vật người ban vô biên vô tận, nhưng để đón xin, tôi chỉ có
hai tay bé nhỏ vô cùng. Thời gian lớp lớp đi qua, người vẫn chửa ngừng đổ
rót, song lòng tôi thì hãy còn vơi.
2
Khi người ban lệnh cất lời ca, tôi thấy tim mình như rạn nứt, vì
hãnh diện khôn cùng; ngước nhìn mặt người, mắt tôi ướt lệ.
Những gì trong tôi lỗi điệu, đục khàn biến thành hòa khúc dịu êm
– như chim vui náo nức băng qua biển cả, lòng tôi đê mê giang cánh bay xa.
Tôi biết lời tôi ca làm người vui thích. Và tôi biết chỉ khi
khoác áo ca công tôi mới đến trước mặt người.
Lời tôi ca vươn cánh rộng dài bay đến nhẹ vuốt chân người – bàn
chân trước kia nào dám ước mơ chạm tới.
Say nhừ vì nguồn vui ca hát, tôi quên bẵng thân mình; tôi gọi người
là bạn, Thượng Đế của lòng tôi.
3
Tôi không hiểu lời người đang hát, người ơi! Tôi lắng nghe im
lặng, ngỡ ngàng.
Anh âm bản người sáng tạo soi sáng cùng thế giới. Hơi thở cuộc
đời trong giai khúc người gieo lan tỏa mọi phương trời. Giòng suối thiêng
liêng trong điệu khúc người tấu vượt từng vách đá cản đường rồi băng mình
chảy miết.
Lòng tôi khát khao nhập vào bài ca người hát, song hoài công cất
tiếng chẳng thành. Tôi muốn nói, nhưng lời lại rã rời, lạc điệu sượng sùng
tôi nức nở lệ rơi. A ha! Người đã giam tim tôi trong lưới nhạc trùng trùng.
4
Nguồn sống của đời tôi, tôi sẽ luôn luôn giữ gìn thân xác khiết tinh,
vì hiểu đã được người âu yếm vuốt ve.
Tôi sẽ luôn luôn giữ gìn tư tưởng lánh xa mọi điều giả dối, vì
hiểu chính người là chân lý đã nhóm trong tâm trí tôi nguồn sáng lý trí.
Tôi sẽ luôn luôn đuổi xua khỏi tâm hồn mọi ác ý sâu xa và vun
trồng cho tình yêu trong mình bừng nở, vì hiểu người đã ngự trị từ lâu trong
sâu thẳm tim tôi.
Và tôi, tôi sẽ đem hết sức mình phát hiện người trong mọi việc
làm, vì hiểu chính sức mạnh của người đã cho tôi khả năng hành động
5
Xin người rộng lượng phút giây cho tôi đến ngồi bên cạnh. Việc
đang làm tôi sẽ hoàn tất sau đây.
Xa khuất mặt người, tim tôi bồn chồn, thao thức, và việc làm hóa
ra nặng nề bất tận trong bể nhọc nhằn vô biên.
Hôm nay hè đã lại bên song cửa nhà tôi, mang theo tiếng thở dài
cùng lời thì thầm nhè nhẹ; và trong rừng cây tươi ngập sắc hoa bầy ong đang
nhởn nhơ ca hát.
Lúc này là lúc ngồi im lặng, đối diện với người, trong trầm tịnh,
thảnh thơi tràn trề, cất lời ca hiến dâng cuộc sống.
6
Hái bông hoa nhỏ bé này đi, rồi cầm lấy, đừng trù trừ anh ạ. Em
sợ hoa sẽ rũ cánh và rơi vào cát bụi mất thôi.
Nếu trên vòng hoa đã kết không còn chỗ thì cũng nên bằng tay
mình, anh ạ, qua va chạm đớn đau, ban vinh dự cho hoa mà ngắt hoa đi. Em sợ
ngày sẽ hết trước khi em biết và thời gian dâng hiến qua đi.
Tuy sắc chẳng thắm tươi, hương không ngào ngạt, song hãy dùng hoa
này mà hiến dâng anh ạ, và hái hoa khi thời gian còn đó, anh ơi.
7
Thơ tôi đã rũ sạch mọi điểm trang loè loẹt, không còn kiểu cách,
huênh hoang. Vật trang sức sẽ làm hại tình thân giữa đôi ta, sẽ ngăn cách
người với tôi, và khi va chạm thành tiếng xủng xẻng sẽ át cả tiếng người thì
thầm.
Trước mặt người lòng hợm hĩnh thi nhân của tôi chết trong hổ
nhục. Ôi thi bá thi hào! Tôi đã đến ngồi dưới chân người. Chỉ xin để tôi biến
đời mình thành bình dị, thẳng ngay, như chiếc sáo sậy để người phả đầy âm
nhạc vào trong.
8
Mặc áo Hoàng tử, đeo ngọc quý quanh cổ, con sẽ mất hết hứng thứ
lúc chơi đùa; áo làm vướng vít từng bước chân đi.
Những sợ áo sẽ rách, rồi đất bụi dính vào, con tách mình khỏi
nhân sinh cuộc thế, và chẳng hề dám nhúc nhích, cựa mình.
Mẹ, nếu tách con khỏi bụi trần gian trong lành, ngăn không cho
con vào hội chợ tưng bừng của nhân sinh bình dị, áo quần mẹ cho sẽ buộc giàng
vô ích, mẹ ơi.
9
Ờ, ngươi khùng dại, muốn lấy hai vai mang chính thân mình! Ờ
ngươi hành khất, muốn đến ăn xin chính cửa nhà mình!
Hãy đặt gánh nặng vào tay ai đó đủ sức xách mang tất cả, và đừng
ngoái lại tiếc nuối bao giờ.
Vừa chạm hơi thở tới, ước muốn trong anh đã dập tắt ngọn lửa
trong đèn. Ước muốn ấy phàm trần – chớ lấy quà tặng từ bàn tay ước muốn nhớp
thơ. Chỉ nên nhận những gì tình yêu thiêng liêng trao tặng.
10
Chỗ này là thảm hoa để người đặt chân, nhưng người lại đứng đằng
kia bên hàng hạ nhân tay trắng, khốn cùng, hèn mọn.
Cho dẫu muốn cúi đầu chào người, lòng kính cẩn trong tôi cũng
không thể chạm tới chỗ chân người đang ngừng nghỉ cùng những người tay trắng,
khốn cùng, hèn mọn.
Lòng kiêu ngạo chẳng bao giờ đi tới nơi người trong manh quần tả
tơi, tấm áo đơn sơ đang cùng đi với những người tay trắng, khốn cùng, hèn
mọn.
Tim tôi chửa một lần tìm thấy đường đi dẫn đến nơi người đang
bước cùng những kẻ lạc loài trong đám người tay trắng, khốn cùng, hèn mọn.
11
Ca hát thế này mà
làm chi! Cầu kinh lần hạt thế này mà làm gì! Bỏ hết đi thôi. Thực lòng anh
thờ phụng ai trong xó tối hẻo lánh ngôi giáo thất cửa đóng kín bưng? Mở mắt
ra nhìn, anh sẽ thấy Thượng Đế anh thờ không ngồi phía trước!
Người ở nơi kia, nơi
nông dân đang vật lộn cùng đất cứng, nơi công nhân đang xẻ đá làm đường.
Người đang ở đó cùng họ đổ mồ hôi dưới mưa lũ, dưới mặt trời; áo quần lấm
láp, bẩn dơ. Hãy cởi tăng bào, rồi cũng như Người bước xuống đất cằn bụi bậm!
Giải thoát? Đường
giải thoát anh tưởng nằm nơi nao? Thượng Đế đã tươi vui khoác vào mình những
sợi dây sáng tạo; Người tự buộc Người mãi mãi với chúng ta.
Hãy dứt mình ra khỏi
mọi trầm mặc suy tư và để sang bên những hương hoa đang cúng! Có sao đâu nếu
áo quần anh lấm bẩn tả tơi? Hãy đến gặp rồi cùng Người lao động cho mồ hôi vã
xuống đất cằn.
12
Thời gian cuộc hành
trình tôi đi thì dài và đường đi cũng thế.
Tôi ra xe lúc trời
vừa tảng sáng, ruổi rong qua bao thế giới hoang vu, dấu chân in trên nhiều vì
sao và hành tinh.
Đây là cuộc ra đi xa
xôi nhất, cuộc ra đi dẫn tôi đến bên người; cuộc tập dượt phức tạp nhất chính
là cuộc tập dượt đưa tới vẻ giản đơn tột cùng của một hòa âm.
Trước khi về tới nhà
mình, lữ khách đã phải gõ cửa biết bao căn nhà xa lạ; lữ khách phải lang
thang qua bao thế giới bên ngoài cuối cùng mới đến miếu thất sâu thẳm bên
trong.
Mắt tôi đã lang
thang khắp bốn phương trời trước khi tôi nhắm mắt lại và nói: “Mình đến nơi
rồi!”
Câu hỏi và tiếng
kêu: “Ồ, nơi nao?” biến tan thành ngàn suối lệ, nhận chìm thế giới dưới sóng
xác tin: “Ta tới rồi đây”.
13
Bài ca tôi tới để
hát đến hôm nay vẫn chưa được hát.
Đã bao ngày lên dây
đàn rồi lại tháo dây ra.
Tiết điệu chính xác
vẫn chưa tìm thấy, lời chửa đặt xong. Trong tim chỉ có niềm khao khát khắc
khoải mà thôi.
Hoa chưa nở; chỉ có
gió đang thở than bên cạnh.
Tôi chửa nom thấy
mặt người ấy, chửa nghe giọng nói mà chỉ vắng nghe tiếng chân nhẹ bước trên
đường trước cửa mà thôi.
Trong khi dọn chỗ
trong nhà cho người ấy, ngày dài đời tôi đằng đẵng trôi qua; nhưng đèn chưa
thắp, và tôi chẳng thể mời người ấy vào trong.
Tôi sống với hy vọng
gặp mặt người ấy; nhưng cuộc gặp gỡ vẫn chửa đến nào.
14
Ước muốn trong tôi
nhiều vô kể và tiếng nói tôi than nghe não nuột, thảm thương; nhưng bằng
những chối từ sắt đá, người luôn luôn tránh né gặp tôi; lòng nhân từ nghiêm
khắc ấy đã phủ kín đời tôi.
Ngày lại ngày người
làm tôi xứng đáng với tặng vật lớn lao giản đơn người ban mà chẳng cần để tôi
xin hỏi – này bầu trời, ánh sáng, này xác thần, này trí tuệ, này cuộc đời –
cứu tôi khỏi những hiểm nguy của vũng lầy ước muốn.
Có những lúc tôi nán
lại thẫn thờ, và nhiều khi tôi bừng tỉnh, hối hả đi tìm đối tượng; song lúc
ấy, tàn nhẫn, người đã giấu mặt chẳng để tôi nhìn.
Ngày lại ngày người
làm tôi xứng đáng để tiếp nhận hoàn toàn: bằng cách luôn luôn và tức khắc
khước từ - cứu tôi khỏi những hiểm nguy của ước muốn mơ hồ, thấp kém.
15
Tôi tới đây để hát
hầu người. Trong căn phòng thênh thang này tôi sẽ ngồi vào một xó.
Trong thế giới của
người tôi hoàn toàn thất nghiệp; cuộc đời vô dụng của tôi chỉ còn biết rắc
reo giai điệu không ngừng.
Lúc nào đến giờ thờ
phụng người câm lặng, trong miếu thất âm u, giữa đêm khuya khoắt, xin người
ra lệnh cho tôi đứng trước để cất lời ca.
Trong không khí ban
mai, khi cây đàn vàng óng đã ngân vang, xin cho tôi vinh dự đến trước mặt
người.
16
Tôi đã được mời dự
đại hội trần gian; đời tôi thật có ân phúc diệm kiều. Đến đây tôi đã được
nhìn và được nghe.
Tại hội vui này,
phần tôi là mang đàn dạo khúc; và tôi đã làm hết sức mình.
Bây giờ, xin thưa,
đã đến giờ chưa nhỉ để tôi được phép bước vào nhìn mặt người và dâng lời kính
lạy lặng thầm?
17
Tôi chỉ chờ tình yêu
tới là sẽ dâng trọn thân mình vào tay tình yêu. Đó là lý do vì sao tôi chậm
trễ muộn mằn, và vì sao tôi mang tội lãng quên vô tình. Họ tới với phép tắc
cùng luật lệ, trói chặt tôi ngay, nhưng tôi buộc thoát tất cả, vì lẽ tôi chỉ
chờ tình yêu tới là sẽ dâng trọn thân mình vào tay tình yêu.
Người đời trách chê
bảo tôi vô tình; tôi không nghi ngờ là họ có lý khi trách chê như vậy.
Chợ đã tan và việc
làm hối hả xong xuôi hết. Những người tới gọi tên tôi mà chẳng gặp mặt đã tức
giận bỏ ra về. Tôi chỉ chờ tình yêu tới là sẽ dâng trọn thân mình vào tay
tình yêu.
18
Mây đùn mây thành
lớp, trời ngả tối. A, em yêu, sao nỡ để anh đứng đợi cô đơn ngoài cửa.
Những lúc nhọc nhằn
giữa trưa anh đã làm việc cùng người khác, nhưng vào giờ này, trời tối quạnh
hiu, anh chỉ còn hy vọng có em mà thôi.
Nếu không để anh
nhìn mặt, nếu cứ bắt anh đứng mãi đợi chờ, anh chẳng biết làm sao sống cho
qua những giờ này mưa lạnh, lê thê.
Anh cứ đăm đăm nhìn
màn trời xa xa, màn trời âm u, và tim anh nỉ non lang thang cùng ngọn gió nộ
cuồng.
19
Nếu em chẳng hé một
lời, anh cũng đành lấy im lặng nơi em lấp đầy tim mình rồi nín thinh chịu
đựng. Anh sẽ đứng im chờ đợi, như đêm tối có sao canh chừng, như đêm tối cúi
đầu kiên nhẫn.
Bình minh chắc thế
nào cũng đến, bóng tôi rồi sẽ tan đi và tiếng em sẽ trào tuôn thành nguồn
suối vàng óng lan tỏa khắp bầu trời.
Rồi lời em nói sẽ
chấp cánh thành bài ca, từ từng tổ chim anh gầy nuôi, bay vút lên cao, và
giai khúc em hát sẽ trở thành hoa nở khắp rừng cây tự tay anh trồng.
20
Vào hôm hoa sen nở,
hỡi ôi, tâm trí tôi lại lang thang vơ vẩn nên tôi chẳng biết gì. Chiếc chúng
tôi cầm rỗng không; bông hoa đứng đó mà tôi không nhìn. Thỉnh thoảng chỉ có
điệu buồn rơi xuống người tôi; giật mình tôi choàng khỏi mộng và cảm thấy
trong làn gió phương Nam dấu vết êm dịu của một hương thơm kỳ lạ.
Hương thơm dịu, mơ
hồ ấy làm tim tôi rạo rực, khát khao; tôi thấy hình như đó là hơi thở nồng
nàn của mùa hè đang tìm đường tiến tới vẹn toàn.
Lúc đó tôi chẳng ngờ
hương ấy lại gần đến thế, chẳng ngờ hương ấy là hương của tôi, và chẳng ngờ
hương dịu thơm tuyệt mỹ ấy đã nở từ lâu trong chính tim mình.
21
Đã đến giờ phải đẩy
thuyền ra khơi. Trên bờ cát thời gian uể oải trôi qua. Ôi, thương cho tôi làm
sao!
Mùa xuân nở hoa xong
rồi và đã tạm biệt ra đi. Bây giờ, ôm những cánh hoa tàn phai vô ích, tôi chờ
đợi, trần trừ.
Sóng triều mỗi lúc
thêm ồn ào; phía bên kia bờ sông, trong lối mòn rợp bóng, lá vàng rung rinh
rụng rơi.
Đang ngắm rỗng không
nào đầy hỡi ta! Cảm thấy chăng ta qua làn không khí nguồn rung động mang âm
hưởng bài ca xa xưa đang bồng bềnh từ bờ bên kia trôi lại?
22
Trong bóng tối thâm
sâu tháng bảy sập sùi, anh bí mật bước đi, thầm lặng như màn đêm, lẩn thoát
mọi cặp mắt ngắm nhìn.
Hôm nay ban mai đã
khép mắt ngủ, chẳng buồn để ý tiếng gió đông nằn nì réo gọi; trời xanh thao
thức giăng kín đầy mây.
Rừng cây đã ngừng ca
hát, và nhà nào nhà ấy đã cửa đóng then cài. Anh là lữ khách cô đơn trên
đường này hiu quạnh. Ôi! Người bạn tâm tình duy nhất, tôi quý thương hết
lòng, cổng nhà tôi mở sẵn – đừng đi qua như giấc mộng lành.
23
Đêm này mưa bão, anh
có phiêu du đi tìm tình yêu không anh? Bầu trời rên rỉ như một người đang
thất vọng.
Đêm nay tôi không
ngủ. Chốc chốc lại mở cửa nhìn ra ngoài bóng tối, anh ơi!
Tôi chẳng nhìn thấy
gì trước mặt. Lòng nhủ lòng tôi hỏi đường anh đi ở phương nao?
Đang bấm bước lại
thăm tôi, phải không anh bạn trên bờ sông nào lờ mờ nước đen như mực, bên ven
rừng nào cau có xa xôi, qua bóng tối nào thăm thẳm thâm u?
24
Nếu ngày đã qua,
chim thôi không hót, mệt mỏi gió ngừng cơn, thì xin kéo màn đêm tối phủ lên
tôi như khi người đem giấc ngủ bao trùm trái đất và dịu dàng khép bông sen rũ
cánh lúc hoàng hôn.
Xin đừng để lữ khách
túng nghèo, tủi hổ, túi đồ ăn rỗng không mà cuộc hành trình chưa dứt, áo quần
lấm bụi, tả tơi, sức nhoài lực kiệt; nhưng xin làm cho đời lữ khách mới tươi
như bông hoa dưới màn đêm hiền hậu của người.
25
Trong đêm tối mệt
mỏi, xin để tôi lặng lẽ ngủ yên và trao người trọn vẹn niềm tin.
Đừng bắt tôi ép buộc
tinh thần mệt nhược sửa soạn khóa lễ đơn sơ để cúng dâng người.
Người đã kéo màn đêm
phủ che những cặp mắt mỏi mệt của ngày để khi thức dậy ánh nhìn của ngày thêm
mát dịu vui tươi.
26
Người đến ngồi bên
cạnh, nhưng tôi không thức dậy. Giấc ngủ ấy mới đáng ghét làm sao! Thương cho
tôi thay!
Người đến lúc đêm
đang im lìm, tay ôm cây đàn; tiếng nhạc ngân vang ru tôi triền miên trong
mộng.
Than ôi, cớ sao đêm
tối của tôi lại cứ mất hoài như thế? Ồ, tại sao người mà hơi thở đã vuốt ve
tôi ngủ thiếp lại cứ lẩn thoát khỏi mắt tôi nhìn?
27
Ánh sáng, ồ ánh sáng
đâu rồi? Hãy lấy lửa thèm muốn nhóm ánh sáng lên nào!
Này đèn đây, nhưng
sao chẳng một lần rung rinh đốm lửa! Lòng ta hỡi, phải chăng số phận ngươi là
thế? Ừ đúng vậy, với ngươi chết là may mắn lắm rồi!
Thống khổ đến gõ cửa
nhà ngươi, nhắn lời rằng chủ ngươi đang thức và chờ ngươi tới nơi hẹn hò tình
tự qua bóng tối màn đêm.
Bầu trời vần vũ, mưa
tuôn không ngừng. Ta chẳng rõ cái này là chi đã khuấy động lòng ta- ta không
biết nó nghĩa là gì.
Chớp chợt sáng kéo
màn âm u xuống thấp che kín mắt ta, tim ta lần lối tìm đường tới nơi nhạc đêm
đang réo gọi.
Ánh sáng, ồ ánh sáng
đâu rồi? Hãy lấy lửa thèm muốn nhóm ánh sáng lên nào! Sấm rền, gió cuốn rít
kêu khắp bầu trời rỗng không. Đêm tối như là tảng đá đen. Đừng để thời gian
trôi đi trong bóng tối. Hãy thắp sáng đèn tình yêu bằng cuộc sống của ngươi.
28
Chướng ngại trong
tối thường dai dẳng, nhưng khi rắp tâm đập tan tôi lại thấy lòng dạ nhói đau.
Tôi chỉ thèm có tự
do giải thoát, nhưng lại thấy hổ thẹn khi mong đợi ngóng chờ.
Tôi chắc kho tàng vô
giá ấy ở trong anh và anh là người bạn thân tôi nhất, song tôi nào dám quét
khỏi phòng mình lớp ngân tuyến phủ che.
Vải liệm bao thân
tôi à khăn liệm bụi bậm và chết chóc; tôi ghét vô cùng, ấy thế mà vẫn cứ yêu
thương ôm vào lòng.
Tôi nợ nần nhiều
lắm, tôi thất bại lớn lao, tôi xấu hổ âm thầm và ê chề sạn mặt, tuy nhiên khi
tới hỏi xin lạc phúc, tôi lại run rẩy sợ lo, những e lời nguyện cầu được chấp
nhận.
29
Tên tôi là một nhà
tù, nơi người tôi giam đang than đang khóc. Mải mê xây tường bao vây tất cả,
và dần dần khi tường đã vươn cao, trong bóng tối âm u, tôi không còn nhìn
thấy con người thực của mình đâu nữa.
Tôi hãnh diện vì bức
tường cao ngất; lấy cát bụi, tôi chát kín tường đi, những sợ nếu còn lỗ nhỏ
tên gọi này sẽ lọt vào trong. Vì cẩn thận chi li, tôi không còn nhìn thấy con
người thực của mình đâu nữa.
30
Tôi đi một mình tới
nơi hò hẹn. Nhưng ai đó đang rõi bước theo sau trong bóng tối im lìm?
Tôi sẽ sang bên,
tránh mặt người ấy, nhưng không thoát được.
Dáng hư trương,
phách tẩu, người ấy hất tung bụi đường và nói to hơn từng lời tôi nói.
Người ấy là cái tôi
đáng thương của tôi; hắn chẳng biết xấu hổ là gì; nhưng khi cùng đi với hắn
tới cửa nhà người, tôi lại thấy hổ thẹn, người ạ.
31
- Tù nhân ơi, nói
cho tôi biết, ai đã xích anh thế này?
- Chủ tôi đấy chứ
còn ai. Những tưởng có thể hơn người trên thế gian tiền của cùng quyền thế,
nên tôi đã nhặt thu đem vào kho riêng tiền bạc phải nộp đức Vua. Khi buồn
ngủ, tôi lên giường dành cho chủ nằm nghỉ; và lúc thức dậy, tôi thấy mình là
tù nhân trong chính kho riêng.
- Tù nhân ơi, vậy kể
cho tôi hay, ai đã chế xích này bền chắc thế?
- Chính tôi chứ còn
ai đã rèn xích này vô cùng cẩn thận. Những tưởng sức mạnh vô song mình có sẽ giam
cầm thế giới để riêng mình thanh thản, tự do. Cứ thế ngày đêm hì hục tôi nung
tôi đốt, hăm hở, nện rèn chế tạo xích này. Rồi khi công việc xong xuôi, mắt
xích hoàn hảo, chắc bền ai ngờ chính xích mình làm ra đã cùm mình lại.
32
Bằng đủ cách, những người
yêu tôi trên thế gian này đã cố giữ cho tôi bình yên. Nhưng thực ra chính
bằng tình yêu của người, lớn lao hơn tình yêu của họ, người đã giữ cho tôi tự
do.
Những sợ tôi lãng
quên, chẳng bao giờ họ dám để tôi ở một mình. Nhưng ngày lại ngày nào thấy bóng
người đâu.
Dù trong lời nguyện
cầu, tôi không gọi tên người; dù trong tim riêng, tôi không giữ hình người,
nhưng tình yêu người dành cho tôi vẫn chờ đợi tình tôi.
33
Mới sáng họ đã tới
và nói với tôi. Xin cho chúng tôi một phòng rất nhỏ nơi này mà thôi.
Họ nói: Chúng tôi sẽ
giúp khi anh làm lễ nguyện cầu Thượng Đế của anh và chỉ nhận phần ân phúc
người ban riêng cho chúng tôi mà thôi. Nói rồi họ ngoan ngoãn vào ngồi một
xó, im lặng đợi chờ.
Nhưng đêm khuya, tôi
thấy họ lẻn vào giáo thất linh thiêng, táo bạo, hãn hung, với lòng tham phàm
tục, vét hết lễ dâng trên bàn thờ Thượng Đế.
34
Chỉ mong tôi chẳng
còn gì, nhờ thế gọi được người là tất cả của tôi.
Chỉ mong ý muốn
trong tôi chẳng còn gì, nhờ thế cảm thấy người ở mọi chốn, mọi nơi, đến với
người trong mọi thứ mọi điều và dâng người tình tôi lúc nào cũng được.
Chỉ mong tôi chẳng
còn gì nhờ thế không bao giờ lẩn tránh được người.
Chỉ mong giàng buộc
trong tôi chẳng còn gì, nhờ thế trói buộc được thân mình vào ý người muốn, và
nhờ thế thực hiện ý người trong suốt đời tôi – ý ấy là tình yêu người giàng
buộc thân tôi.
35
Nơi ấy trí bất
khuất, đầu ngẩng cao;
Nơi ấy hiểu biết tự
do phóng dật;
Nơi ấy thế giới
không bị thành trì cổ hủ, hẹp hòi phân chia thành mảnh nhỏ;
Nơi ấy tiếng nói
phát ra từ sự thật thẳm sâu;
Nơi ấy nỗ lực không
ngừng vươn tìm tuyệt đối;
Nơi ấy suối lý trí
trong veo lượn khúc không lạc lối vào bãi cát ủ dột, hoang vu của tập quán khô
cằn, cứng nhắc;
Nơi ấy, Cha dẫn tâm
trí con vào hành động, vào suy tư mở rộng luôn luôn.
Trong vòm trời tự do
ấy, xin cho quê hương con bừng tỉnh, Cha ơi.
36
Thượng Đế, đây lời
tôi cầu nguyện: Xin tận diệt, tận diệt trong tim tôi mọi biển lận tầm thường.
Xin cho tôi sức mạnh
thản nhiên để gánh chịu mọi buồn vui.
Xin cho tôi sức mạnh
hiên ngang để đem tình yêu gánh vác việc đời.
Xin cho tôi sức mạnh
ngoan cường để chẳng bao giờ khinh rẻ người nghèo khó hay cúi đầu khuất phục
ngạo mạn, đầy quyền uy.
Xin cho tôi sức mạnh
dẻo dai để nâng tâm hồn vươn lên khỏi ti tiện hằng ngày
Và cho tôi sức mạnh
tràn trề để âu yếm dâng mình theo ý người muốn.
37
Cứ tưởng cuộc hành
trình tôi đi đã chấm dứt sau bao cố gắng cuối cùng – cứ tưởng con đường trước
mặt không còn nữa, lương ăn cạn rồi, và đã đến lúc dừng chân trong bóng tối
im lìm.
Nhưng, tôi thấy ý
người muốn lại không chấm dứt trong tôi. Và khi lời xưa chết lịm trên đầu
lưỡi, điệu mới du dương từ tim trào dâng; nơi mà lối cũ không còn nữa, xứ mới
hiện ra rất diệu kỳ.
38
Để tim anh nhắc lại
nhắc lại không ngừng – anh muốn em, và chỉ riêng em!
Những thèm muốn ngày
đêm lôi cuốn anh đều hoàn toàn giả tạo, rỗng không.
Vì đêm tối giữ kín
trong lòng bóng tối lời ánh sáng cầu xin, thế cho nên từ vô thức thăm thẳm
trong anh vẫn vang lên tiếng kêu – anh muốn em, và chỉ riêng em!
Vì dù cho rắp tâm
vùi dập thanh bình, phong ba cuối cùng vẫn muốn tìm về nghỉ ngơi trong đó,
thế cho nên lúc lòng anh nổi loạn đập nát tình em, tiếng kêu ấy vẫn là - anh
muốn em, và chỉ riêng em!
39
Khi tim tôi đã chai
lỳ và khô cứng, xin mang cho tôi mưa thương xót từ bi.
Khi cuộc đời không
còn ân phúc, xin đến với tôi trong tiếng hát lời ca.
Khi công việc ồn ào
ầm vang mọi nẻo, cách ngăn tôi khỏi cõi xa xăm, ôi Thượng Đế trầm thinh, xin
đem cho tôi ngơi nghỉ, thanh bình.
Khi trái tim hành
khất của tôi ủ rũ ngồi khép mình trong một xó, Hoàng Thượng ơi, xin mở cửa
bước vào với nghi thức một quân vương.
Khi ước muốn làm mù
tâm trí tôi bằng bụi bậm cùng ảo ảnh, hỡi đấng thiêng liêng độc nhất, người
tỉnh táo tinh tường, xin hãy đến với sấm rền và ánh sáng.
40
Ôi, Thượng Đế, đã
bao ngày bao ngày mưa không rơi trong tim tôi khô cứng. Chân trời trần trụi
khủng khiếp – không một lớp mây mỏng nhẹ, không một dấu hiệu mơ hồ của mưa
rào mát lạnh xa xa.
Nếu người muốn, xin
gửi đi phong ba giận dữ, đen ngòm đầy chết chóc; và với tia chớp sáng loé,
hãy làm bầu trời hoảng hốt hết phương này tới phương kia.
Nhưng xin gọi lại,
người ơi, gọi lại hơi nóng dữ dằn, im lìm, bén nhậy, đang lặng lẽ thấm nhập
đốt cháy tim tôi, và làm khô héo mọi hy vọng còn trong đó.
Xin để mây ân phúc
từ cao buông thấp xuống như ánh mắt mẹ hiền mờ lệ vào hôm cha giận dữ không
thương.
41
Anh đứng chỗ nào
đằng sau họ, ẩn mình trong bóng tối, anh yêu? Coi anh rẻ rúng, họ đẩy xô,
vượt qua mặt trên đường đầy bụi. Em đứng đây đợi hàng giờ mệt mỏi bầy tặng
vật chờ anh, trong lúc khách qua đường tới lấy từng cánh hoa mang đi; chiếc
rổ em bưng chẳng mấy chốc thành rỗng không.
Buổi sáng trôi qua,
buổi trưa cũng thế. Trong bóng mát chiều tà, mắt em đẫn đờ thèm ngủ. Trong
lúc về nhà, bọn đàn ông liếc nhìn em, rồi mỉm cười khiến em tủi hổ. Em ngồi
như cô gái ăn xin, kéo vạt áo lên che mặt. Khi họ hỏi em muốn gì, em cúi nhìn
xuống, không trả lời.
Ôi! Làm sao, làm sao
nói cho họ hay em đang vì anh chờ đợi, và anh đã hứa là sẽ thế nào cũng lại
cùng em. Làm sao, vì thẹn thùng, em thốt được nên lời: Quyết giữ nghèo này
làm của hồi môn. A, em ghì chặt kiêu hãnh này trong bí mật tim sâu!
Em ngồi trên cỏ và
nhìn bầu trời, mơ màng anh chợt tới dáng vẻ huy hoàng – đèn rực sáng, cờ hiệu
vàng óng phất phới bay, để họ đứng bên vệ đường trố mắt nhìn khi thấy từ trên
xe anh bước xuống nâng em lên khỏi bụi đường, rồi đặt bên cạnh mình người con
gái ăn xin, đang tả tơi run rẩy vì tủi hổ, kiêu căng như cây leo trong làn
gió hạ.
Nhưng thời gian trôi
qua mà vẫn không thấy tiếng bánh xe anh lại. Nhiều đám rước ồn ào ầm ĩ rực rỡ
đã diễn qua. Có phải chỉ riêng anh lặng im đứng trong bóng tối đằng sau họ?
Và chỉ riêng em nhỏ lệ đợi chờ, lòng mòn mỏi ước mong vô ích?
42
Mới vào ngày đã nghe
tiếng thì thầm – chúng mình sẽ bơi thuyền đi chơi, chỉ có anh và em, không
một ai trên cõi đời sẽ biết cuộc hành hương chúng mình đi không mục đích và
không chấm dứt bao giờ.
Trên đại dương vô
hạn mênh mông ấy, khi anh lặng lẽ mỉm cười lắng nghe, tiếng em ca trầm bồng
sẽ dâng thành giai khúc du dương, tự do như sóng triều, thoát mọi ngôn từ
trói buộc.
Đã tới chưa nhỉ thời
gian ấy? Còn việc gì làm nữa hay không? Kìa, chiều hôm đang xuống trên bờ
biển; trong ánh tà dương mờ nhạt, đàn hải âu đang giang cánh bay về tổ.
Ai biết khi nào dây
sẽ tháo, và như ánh hoàng hôn trễ muộn, thuyền sẽ lẩn vào đêm tối mênh mông?
43
Đó là một ngày khi
tôi chưa sẵn sàng chờ đón; như một người trong đám bình dân, xa lạ với tôi,
Hoàng Thượng ơi, chẳng hỏi han, người đã đi vào tim tôi khép kín, in sâu dấu
vĩnh cửu lên bao giờ khắc chảy trôi, giờ khắc đời tôi.
Và hôm nay, lúc vô
tình, nhìn những giờ khắc phù du ấy, thấy chữ ký của người, tôi nhận ra những
giờ khắc phù vân ấy nằm tung toé trên bụi đường lẫn với hoài niệm buồn vui
của những ngày vô vị lãng quên.
Người đã không khinh
chê khi thấy tôi ngây thơ đùa nghịch trên đường bụi, và tiếng chân tôi nghe
thấy trong căn phòng thơ ấu đúng là tiếng chân đang vọng lại từ các vì sao
đêm.
44
Tôi thấy vui khi đợi
chờ và đứng ngắm bên đường, nơi bóng râm đuổi theo ánh sáng và mưa ào tới
theo dấu vết mùa hè.
Thiên sứ, mang tin
vui từ những vòm trời xa lạ, chào hỏi tôi rồi lại vội vã ra đi. Trong lòng,
tim tôi reo vui, hơi gió thoảng qua mát rượi.
Từ bình minh đến
hoàng hôn, tôi ngồi trước cửa nhà mình; tôi biết giây phút ngây ngất sẽ bất
chợt đến lúc tôi để ý ngắm nhìn.
Trong khi ấy tôi mỉm
cười, ca hát một mình. Trong khi ấy không khí ngập tràn hương thơm hứa hẹn.
45
Anh không nghe thấy
ư bước chân người thầm lặng? Người tới, tới và luôn luôn thường tới.
Người tới, tới và
luôn luôn thường tới hàng giờ, hàng đêm, hàng ngày, hàng thời đại, anh ơi.
Tôi đã hát nhiều lần
trong nhiều tâm trạng khác nhau; nhưng âm hưởng lời ca luôn luôn ngân vang -
người tới, tới và luôn luôn thường tới.
Người tới, tới và
luôn luôn thường tới qua lối đi nho nhỏ trong rừng, vào những ngày Xuân đượm
nắng, ngạt ngào.
Người tới, tới và
luôn luôn thường tới trên xe mây ầm ầm tiếng sấm, vào những đêm Thu mưa ướt,
tối mù.
Bước chân người đã
dẫm lên tim tôi đang ôm nặng những nỗi buồn dài dặc; khi niềm vui trong tôi
ngời sáng, ấy là do chân người vàng óng chạm vào.
46
Tôi chẳng rõ từ thời
gian xa xôi nào, khi đến gặp tôi, người lại đến gần như thế. Mặt trời và sao
đêm của người không bao giờ giấu che người mãi mãi khỏi mắt tôi.
Bao buổi sáng và bao
buổi chiều tôi đã nghe thấy bước chân người; thiên sứ người sai đã đi vào tim
tôi và bí mật gọi tên.
Tôi không hiểu tại
sao hôm nay đời mình lại xôn xang, rộn rã; một nguồn vui ồn ào đi qua tim.
Dường như đã đến lúc
tôi dừng tay nghỉ việc; tôi thấy trong hương trời có hương vị mơ hồ của hình
người ngào ngạt.
47
Gần hết đêm mỏi mắt
ngóng chờ chẳng thấy người lại. Tôi lo lúc bình minh người sẽ bất thần tới
khi tôi mệt nhoài ngủ thiếp đi. Ôi, các bạn, nhớ để lối người vào, đừng ngăn
cản nhé.
Nếu bước chân người
không làm tôi tỉnh giấc, xin cứ để tôi ngủ yên. Tôi muốn không bị mất giấc vì
tiếng chim líu lo, tiếng gió ào ào lúc ánh triều dương vui đại hội. Dẫu Hoàng
Thượng của lòng tôi có bất thần đến cửa, cũng xin cứ để tôi nằm yên.
A, giấc ngủ, giấc
ngủ quý vô ngần chỉ chờ tay người chạm tới là tức khắc biến tan. Mắt tôi khép
kín sẽ chỉ mở vành mi khi người đứng trước mặt tươi sáng, mỉm cười như mộng
đẹp ngoi khỏi giấc điệp âm u.
Xin để người hiện ra
trước mắt tôi như tia sáng đầu tiên trong làn ánh sáng, như hình bóng đầu
tiên trong mọi bóng hình.
Xin để nguồn vui nao
nức đầu tiên đi từ ánh mắt người đến thẳng tâm hồn tôi thức giấc, và xin để
việc tôi quay lại với mình cũng là việc tôi trở lại cùng người.
48
Biển im lặng ban mai
bỗng dưng gợn sóng lăn tăn thành lời chim hót líu lo; bên vệ đường hoa nở vui
tươi ánh vàng vung vãi lọt khe mây lúc chúng tôi hối hả cất bước trên đường,
không để ý.
Chúng tôi không chơi
đùa, không hát bài ca vui tươi; chúng tôi không đến thôn làng đổi chác bán
mua, không nói một lời, không hé môi cười và không nán bước trên đường. Chúng
tôi rảo bước mỗi lúc mỗi nhanh, trong khi thời gian trôi qua như chim bay.
Vầng dương lên giữa
đỉnh trời, trong bóng râm bồ câu thi nhau gụ. Lá úa nhún nhẩy, múa may trong
hơi nóng buổi trưa. Dưới bóng mát cây đa to lớn, chú mục đồng lim dim ngủ,
thả hồn theo mơ; tôi nằm xuống bên bờ nước, ruỗi thẳng tay chân mệt nhừ trên
cỏ mịn xanh.
Bạn đồng hành của
tôi cười khẩy chê bai; ngẩng cao đầu họ tiếp tục bước đi, không thèm ngoảnh
lại, không thèm dừng chân, họ biến vào màn sương xanh mờ xa xa. Họ băng đồng
cỏ, đồi cây, đi qua miền quê xa lạ xa xôi. Vinh dự thay cho anh, chủ nhân oai
hùng của đường dài vô tận! Lời châm chọc, tiếng chê bai thôi thúc tôi nhóm
dậy, nhưng tôi thấy chẳng có gì để trả lời. Lạc lõng trong chiều sâu niềm
khuất nhục vui vui, tôi đắm mình vào bóng tối của lạc thú mờ ảo.
Màn tối xanh xanh
ngưng đọng có mặt trời thêu hoa từ từ lan khắp tim tôi. Tôi quên không nhớ vì
sao đã ra đi; tôi để mặc tâm trí lạc vào mê cung của bóng mát, lời ca.
Thế rồi, khi tỉnh
giấc, mở mắt ra nhìn, tôi thấy người đứng ngay bên cạnh mỉm cười cho tôi ngủ
ngon. Tôi đã lo sơ đường dài chật vật và gắng sức tới bên người mới vất vả
làm sao!
49
Rời ngôi báu, người
tới đứng ở cửa nhà tôi, ngôi nhà tranh đơn sơ.
Tôi đang hát một
mình trong xó tối; điệu du dương quyến rũ tai người. Rời hoàng cung, người
đến đứng ở cửa nhà tôi, ngôi nhà tranh đơn sơ.
Trong cung điện
chẳng thiếu nhạc sư lừng lẫy; ở đó người ta ca, người ta hát suốt ngày đêm.
Nhưng đơn khúc của nhạc công này non dại đã khiến lòng người vấn vương.
Một ca khúc nhỏ bé,
bi ai đã hòa vào bản nhạc trần gian vĩ đại; với bông hoa làm giải thưởng,
người đã rời hoàng cung, dừng bước ở cửa nhà tôi, ngôi nhà tranh đơn sơ.
50
Tôi đang đi hành
khất hết cửa nhà này đến cửa nhà kia dọc suốt đường làng lúc xe người vàng
óng xuất hiện đằng xa như một giấc mơ rực rỡ; lòng nhủ lòng tôi hỏi đức vua
oai phong này là ai!
Hy vọng trong tôi
giang cánh tay cao; tôi thầm nghĩ ngày xấu số từ đây thôi chấm dứt; tôi đứng
đợi chờ của bố thí chẳng hỏi xin mà có và bạc vàng trên bụi đường rơi vãi tứ
tung.
Xe ngừng nơi tôi
đang đứng. Người đưa mắt nhìn tôi rồi bước xuống, mỉm cười. Tôi thầm nhủ
duyên may đời mình thế là đã đến. Nhưng chẳng chần chừ, người lại chìa bàn
tay phải ra mà nói – có gì cho ta không?
A ha, gớm chưa lời
thử lòng vương giả khi mở bàn tay ăn xin một thằng hành khất! Bối rối, tôi
đứng lặng im lưỡng lự một hồi, rồi từ từ móc trong bị lấy ra hạt lúa nhỏ bé
vô cùng đưa cho người.
Nhưng, ngạc nhiên
xiết bao, lúc ngày tàn, giốc túi ăn xin ra nền đất, tôi lại thấy giữa đống
của bố thí nghèo nàn hạt lúa vàng vô cùng nhỏ bé. Tôi khóc nức nở, nghĩ bụng
ước gì đã có tấm lòng dám cho người tất cả những gì là của riêng tôi!
51
Trời tối rồi. Công
việc ban ngày xong xuôi. Chúng tôi nghĩ người khách cuối cùng đã đến vì màn
đêm buông rồi và cổng làng đóng kín từ lâu. Chỉ có vài người nói – Đức vua
thể nào cũng đến. Chúng tôi cười đáp lại – Không, chẳng thể được đâu!
Dường như có tiếng
gõ nhiều lần ngoài cổng. Chúng tôi nói chắc lại chỉ là gió đấy thôi. Chúng
tôi tắt đèn rồi nằm xuống ngủ. Chỉ có vài người nói – chắc là sứ giả rồi đây!
Chúng tôi cười và nói: Không, hẳn lại là gió đây thôi.
Vào nửa đêm khuya có
tiếng động vang lại. thiếp ngủ, chúng tôi nghĩ chắc là tiếng sấm từ xa. Đất
rung chuyển, tường lắc lư, chúng tôi mất giấc lo âu. Chỉ có vài người nói –
Đó là tiếng bánh xe. Chúng tôi thì thào giọng buồn ngủ – Không đâu, chắc là
tiếng mây chuyển động rầm rầm.
Lúc tiếng trống rền
vang, đêm hãy còn mờ mịt. Có tiếng người gọi giật – Dậy đi, dậy ngay, đừng
trù trừ gì nữa! Chúng tôi ép tay vào ngực ôm lấy tim, rùng mình sợ hãi. Có
người nói – Trông kìa, cờ nhà Vua! Chúng tôi đứng dậy và kêu to – Đúng rồi.
Thôi đừng trù trừ gì nữa.
Đức Vua đã tới –
nhưng sao không có đèn, và cả vòng hoa nữa? Ngai vàng đâu để người ngồi ngự?
Ôi, nhục nhã! Nhục nhã quá chừng. Cung điện đâu rồi hở? Thiếu cả trang hoàng
nữa hay sao? Có người góp ý – Kêu ca như thế làm gì! Cứ việc nghênh đón người
bằng tay không, rồi mời người vào nhà nền đất trống trơn!
Mở hết cửa và rúc tù
và lên nhé! Trong đêm thâu đức Vua đã tới căn nhà chúng tôi ảm đạm, tối om.
Trên trời sấm gầm thét. Màn tối rùng mình vì ánh chớp. Này, mang manh chiếu
tả tơi ra sân mà trải. Đức Vua đã cùng phong ba bất chợt đến giữa đêm tối hãi
hùng.
52
Em định bụng hỏi anh
– song lại không dám – vòng hoa hồng anh quàng trên cổ ấy mà. Cứ thế em chờ
cho đến sáng, khi anh đã đi rồi, mới tìm vài cánh hoa trên giường ngủ. Như
một người hành khất, em lục lọi, lúc bình minh, dù chỉ tìm một cánh hoa lạc
lõng.
Ôi chao! Em anh đã
thấy gì nhỉ? Dấu hiệu nào tình yêu của anh còn để lại? Chẳng phải hoa tươi,
chẳng phải hương nồng đượm hay bình nước thơm tho. Mà là thanh kiếm oai hùng
long lanh như ánh lửa, nặng nề như sấm rền. Anh sáng non dại ban mai lọt qua
cửa sổ, trải đậm trên giường anh nằm. Chim đầu ngày líu lo cất tiếng hỏi –
Này, hỡi người đàn bà, đã thấy gì thế hở? Không, chẳng phải hoa tươi, hương
nồng đượm hay bình nước thơm tho – mà chỉ là thanh kiếm khủng khiếp, oai
hùng.
Em ngồi trầm tư tụ
hỏi – tặng vật này anh cho là gì nhỉ? Em không thể tìm nơi cất giấu. Đeo và
người, mảnh mai như em, em thấy ngượng ngùng; khi ép vào lòng, em thấy nhói
đau. Tuy nhiên, trong tim mình em sẽ mang mãi vinh dự này, tặng vật của gánh
nặng đớn đau anh trìu tặng.
Từ đây thôi hết hãi
hùng đời dành cho em. Trong mọi đấu tranh em gặp, anh sẽ là người chiến
thắng. Anh đã để lại cho em sự chết làm bạn đồng hành, em sẽ lấy đời mình làm
vương miện phong Vua người ấy. Kiếm anh cho sẽ theo em cắt mọi xích xiềng. Từ
đây thôi hết hãi hùng đời dành cho em.
Từ đây em bỏ hết
trang sức tầm thường. Hỡi Hoàng tử của lòng em, thôi nhé, với em hết rồi chờ
đợi, hết rồi nhỏ lệ trong xó tối âm u, hết rồi thẹn thùng, bẽn lẽn và hết rồi
duyên dáng dịu dàng. Anh đã cho em kiếm sắc làm vật điểm trang. Từ đây thôi
hết làm đỏm con gái ngây thơ!
53
Vòng đeo tay của
người xinh đẹp, óng ánh sao trời và nhận khảm ngọc quý muôn màu muôn sắc.
Nhưng tôi thấy thanh kiếm người mang lại đẹp hơn nhiều, lưỡi uốn cong sáng
loáng như cánh chim Vishnu thiêng liêng trải rộng, đu đưa ngoạn mục trong ánh
hoàng hôn đỏ rực, nộ cuồng.
Kiếm run rẩy, như
cuộc đời trả lời lần cuối, trong ngây ngất đớn đau, lúc sự chết vuốt ve lần
chót. Kiếm rực sáng léo chớp dữ dằn như ánh lửa tinh trong của bản ngã nội
tại thiêu đốt y trang trần giới.
Vòng đeo tay của
người xinh đẹp, óng ánh bích ngọc sao trời; nhưng, ôi thần sấm, kiếm người
mang chế bằng vẻ đẹp tuyệt trần – nhìn lá khiếp đảm, nghĩ là hãi hùng.
54
Em không đòi hỏi gì
anh, nhưng chẳng nói tên mình cho anh biết. Lúc anh từ giã ra đi, em đứng
lặng thinh, một mình bên giếng nước, nơi bóng cây đang đổ nghiêng nghiêng;
những người đàn bà kia đã trở về nhà, tròng trành nồi nước nâu nâu tràn đầy.
Họ gọi em rồi kêu lớn – Về với chúng tôi đi; sáng đang qua và trưa sắp đến
rồi đấy. Thế nhưng em vẫn nán bước chần chừ, thẫn thờ đắm mình trong trầm tư
mông lung.
Lúc anh đến, em
không nghe thấy tiếng chân. Mắt anh buồn khi nhìn em. Giọng mỏi mệt khi anh
nói thật trầm: Tôi là lữ khách đang thèm nước. Em giật mình khỏi giây phút mơ
màng, nâng bình rót nước vào hai bàn tay anh chụm lại. Trên cao chỗ chúng
mình đứng là cây rì rào, trong bóng râm vô hình tiếng cúc cu thánh thót và
nơi con đường ngoẹo hoa bala phảng phất ngạt ngào.
Em đứng lặng im,
sượng sùng khi anh hỏi tên em. Ừ mà em đã làm gì nhỉ để anh giữ tên mình khỏi
mờ phai? Nhưng nhớ lại đã cho anh nước uống để là dịu cơn khát phút giây, em
thấy kỷ niệm ấy cứ bám chặt tim mình rồi gói kín trong hương thơm dìu dịu.
Buổi sáng đã qua, con chim thốt nhiều tiếng buồn bã, trên cao chỗ em đứng lá
nem rì rào, em ngồi thừ người bất động nghĩ vẩn nghĩ vơ.
55
Mỏi mệt đè nặng tim
em, và lòng mắt còn vương giấc ngủ. Chửa biết sao em trong đám gai nhọn có
bông hoa đang trị vì lộng lẫy? Thức dậy, đi thôi! Đừng để thời gian trôi qua
vô ích.
Cuối đường đá xám,
tại vùng quê tịch mịch um tùm, bạn tôi đang ngồi một mình cô đơn. Chẳng nên
để anh ấy thất vọng vì chờ đợi. Thức dậy, thức dậy đi thôi!
Và nếu bầu trời hổn
hển, rẩy run vì hơn nóng ban trưa – Nếu mặt cát nóng bỏng trải áo choàng khát
nước…
Trong đáy tim mình,
em không còn thấy vui vui? Và mỗi bước em đi con đường sẽ thôi rung điệu nhạc
êm dịu đớn đau?
56
Hẳn vì thế nguồn vui
người gửi trong tôi tràn đầy. Hẳn vì thế người đã xuống cùng tôi nơi đây. Ôi,
chúa cả muôn trời, tình người yêu thương sẽ ở nơi nao nếu tôi không sống để
chịu tuổi đời?
Người đã coi tôi như
người nhà trong khắp kho này châu báu; nguồn vui vô tận nơi người tràn trề
trong khắp tim tôi; ước muốn của người hiện hình không ngừng trong suốt đời
tôi.
Và vì thế hỡi đức
Vua trong hàng vua chúa, người đã điểm trang xinh đẹp để quyến rũ tim tôi. Và
cũng vì thế, tình yêu của người biến tan vào tình yêu của kẻ yêu người –
Người ta thấy người ở đây nơi cả hai hòa hợp vẹn toàn.
57
Anh sáng, ánh sáng
của ta, ngập tràn thế giới, hôn yêu mi mắt, xoa dịu con tim – ánh sáng!
Này, em yêu, ánh
sáng nhảy múa giữa lòng cuộc đời anh đang sống! Này em yêu, ánh sáng đang gẩy
khúc nhạc tình trong tim anh. Trời mở rộng, gió ùa man rợ, trái đất ngập
tiếng cười.
Bướm giang cánh trên
biển ánh sáng. Hoa huệ, hoa nhài lấp lánh nhấp nhô trên đỉnh sóng ánh sáng.
Em yêu, ánh sáng tan
thành mảnh vàng trên mây cao, rắc vung châu ngọc tràn trề khắp lối.
Em ơi! Nguồn vui
đang trải trên lá cây hết phiến này đến phiến kia, một nguồn khoái cảm khôn
lường. Dòng sông trên trời nước dâng tràn bờ, sóng thích thú rập rờn mênh
mông.
58
Cứ để âm hưởng nguồn
vui hòa vào bài ca cuối cùng tôi hát – nguồn vui làm trái đất chảy tuôn trong
cỏ rối um tùm, nguồn vui thôi thúc sống chết sinh đôi nhảy múa trên cõi thế
bao la, nguồn vui xô đẩy phong ba, lắc mạnh đánh thức cuộc đời, bằng tiếng
cười dòn dã, nguồn vui ngồi lặng im mắt vương lệ, trong búp đỏ chót của bông
sen đau thương, nguồn vui vất đi tất cả những gì đã có vào cát bụi mà không
hề hay biết tí gì.
59
Ôi, hình bóng yêu
thương tim tôi hằng ấp ủ, vâng, tôi hiểu đó chỉ là tình yêu của người – làn
ánh sáng này vàng ửng đang nhảy múa trên lá cây, đám mây này lười lĩnh đang
bơi qua bầu trời, ngọn gió này thoảng qua làm mát lạnh vầng trán tôi đây.
Anh sáng ban mai
ngập tràn mắt tôi, đó là lời riêng người gửi tim tôi. Từ cao cúi nhìn, mắt
người bắt gặp mắt tôi, và tôi đã khẽ chạm chân người.
60
Trẻ thơ gặp nhau
trên bờ đại dương những thế giới mênh mông. Trên bầu trời bao la bất động và
bên cạnh mặt nước lao xao không ngừng. Trẻ thơ gặp nhau ca hát, nhẩy múa trên
bờ đại dương những thế giới mênh mông.
Trẻ thơ xây nhà bằng
cát và chơi đùa với vỏ sò rỗng không. Lấy lá úa kết lại thành thuyền, rồi hớn
hở thả trên mặt nước bao la. Trẻ thơ chơi đùa trên bờ đại dương những thế
giới mênh mông.
Trẻ thơ không biết
bơi, không biết quăng chài ném lưới. Ngư phủ lặn mò ngọc trai, thương nhân
dong buồm buôn bán trong khi trẻ thơ lượm nhặt sỏi đá rồi lại quăng đi. Trẻ
thơ không tìm kho tàng chôn giấu, không biết quăng chài ném lưới ra sao.
Biển cuồn cuộn reo
vang, bãi cát mỉm cười nhợt nhạt. Sóng triều đầy chết chóc hát những bài tình
dao vô nghĩa cho trẻ thơ nghe giống như mẹ ru con ngủ trong nôi. Biển cả chơi
đùa với trẻ thơ, bãi cát mỉm cười nhợt nhạt.
Trẻ thơ gặp nhau
trên bờ đại dương những thế giới mênh mông. Phong ba lang thang trên trời
không lối đi, thuyền chìm đắm trên mặt nước mênh mông, chết chóc tràn dâng,
trẻ thơ vẫn vui chơi đùa nghịch. Cuộc gặp gỡ lớn lao của trẻ thơ diễn ra trên
bờ đại dương những thế giới mênh mông.
****
|
Thứ Bảy, 7 tháng 9, 2013
Đêm Tagore - Bình Minh
Đăng ký:
Đăng Nhận xét (Atom)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét